LANDSKAP
I-V
Dikt
1965-1966
1967-1968
1969
Sigve LAUVAAS
NOBEL FORLAG
FØREORD
Med denne samlinga av dikt har eg funne plass for dei første vers, dikt frå 1965-1969, ein samling i fem deler. Dette er ein revidert og utvida utgåve. – Eg har måtta fila og pussa på ein del av dikta, men så har også lang tid lide. Mest alle dikta som nå stig fram i bokform, er ikkje tidlegare komne på trykk. Det er eit vell av tankar som bur i mennesket. Og det er underleg med dette ordet – som får sjela til å lyfte seg. Vi er nok alle på veg med noko, berre vi kjenner etter.
Soga fortel om Ordet si skaparkraft. Eg sjølv brukar ordet i dikt. Det er ein del av livet å setje ord på tankane, det er trøyst og styrke i tida. Eg ønskjer at mange vil finne hugnad i orda som nå kjem, silte og ferdige. Ord er som eit brev, det vil gjerne
møte nokon heime.
Dette er første samling dikt frå mi hand. Å la desse dikta kome for dagen, er som å utgje seg sjølv. Diktinga har auka på seg for kvart år, med ein topp i 1971 og 1972. Vegen for oss alle kan vere kroket, men fram skal vi – med heile vår sjel. Opne er vi berre for dei næraste. I dikta brettar eg livet ut. Slik er eg, slik har eg levd. Og ingen kan gøyme seg for sola. Og sanninga skal fram. Vi er berre tenarar for Ordet.
Dikt frå min kvardag kan vere tunge og triste, men i blant stig sola fram. Med denne samlinga er første bandet i serien DIKT I SAMLING eit faktum, og eg ønskjer alle gode lesarar til lykke på reisa i eit nytt landskap.
Forsand, 17. juli 1990. Forsand, 17. juli 1992. Helleland, 17.juli 2007
Sigve Lauvaas
Copyright:
Lauvås Forlag 1994
Nobel forlag 2007
ISBN 82-7187-011-1
FØRSTE DEL – DIKT 1965
*1
MIN FAR
Min far, dette landskap,
desse arbeidsnevar,
jorddyrkaren, gartnaren, bonden,
skogsmannen, steinmannen, hjartemannen,
min far i ein båt på fjorden
på sine gamle år.
Han tykkjer han må gjere noko
med den vassjuke molda
og grev og grev,
veitemannen, kjeldemannen,
min far.
SOMMAR
Nå er dagen komen, nå veks blomen
og sola stig og borna spring
og verda syng
og fuglen byggjer av strå sitt slott.
Høgt syng dei små i dal og li
ein sommar.
EG TENKJER
Eg må tenkje om verda sviv,
om alt går rundt seg sjølv.
Eg går i fjell i tidleg vår,
eg høyrer fly.
Eg drøymde krig natt etter natt,
eg bad til Gud
at kampen måtte gå forbi,
og eg vart fri frå mareritt,
og vinden ulte:
Tida har det beste svar.
*2
BJØRK
Eit bjørketre, eit tre med lange røter
kryp inn i stova, inn
i alle folk,
og fuglar byggjer
og dreg sin veg.
Ei bjørk er sogesus i meg.
Eg kan ikkje hogge mitt eige tre,
kan ikkje gå med eit banesår.
Varleg kjempar vi, varleg trør vi
og går vår veg
og høyrer ord og namn
og klemt frå kyrkjetårn.
I MØRKE NATTA
Nå søv eg, søv i natta, søv
og tida dreg forbi.
Eg drøymer tidt, eg har ein draum
og vaknar
og ser sola snur.
Mørke natta.
Snart vil ljoset stige
og du vil vere der.
Eg står under eit tre aleine
og du er i vinden
og vi går ein morgontur.
I NATTA
I natta seine eg såg ein engel,
ein kvit engel, eller
var det Jesus.
Tanken sveiv, tanken steig mot himmelen
og Gud stod ved sida mi.
Eg var urørleg, svimmel.
Så gjekk eg ut i hagen min.
*3
SKULE
Ein gut gjekk til skule
sliten, trøytt.
Læraren gav lekser, men
guten ville ut i skogen.
Han la seg under eit tre
og sovna der, og vakna
då skulen var slutt,
og guten var glad.
Guten gjekk sin eigen veg
ut i verda, og fann gull.
Han stridde for landet
og hadde diktargåva, og teikna.
Han døydde tidleg. Minne
reiser seg, og bileta fortel.
Guten var mild som ei sol,
men kvass som ei øks i ord.
EI GRAN
Ei gran er ei gran, ei osp ei osp.
Eit tuntre har mange greiner.
Vi er tre med hender i luft.
Vi har vinterfrakk.
Medan sommarsola skein
beit fisken i fjorden.
Fuglen fauk frå grein
og vinden kom og vinden kvein.
Og elgen renn inn i skogen
i lange svarte netter,
og grana dirrar og månen skin
i snø og vinterspor.
*4
VÅRTONAR
Vinden skuva mot osp, mot gran,
sola i åsen blenka.
Lykkelege tider, eg ventar ein ven.
Spegelen gir oss eit bilete
og talar så reint som eit hjarta.
NOREG
Det landet eg kjende
som liten gut,
var Noreg med øyar og skjær.
Dei ukjende land ser eg bort ifrå
når Noreg, mitt land, er meg nær.
Eg ser det så for meg
på havet, det blå,
det landet i nord, som eg er ifrå.
Noreg, Noreg.
MIN GAMLE STAV
Min gamle stav, mitt gode stø,
du kjære, la meg ikkje trø.
Du er meg til glede,
du er meg til gagn.
Når natta kjem
er du mi segn.
LANDSKAP
Opp og ned, bort og fram,
Det er livets altargang.
Audmjuk må vi alle vandre.
Døden er bak alle andre.
Vi skal leve. Lat det skje.
La oss alle finne varmen,
kjærleiken i vinduskarmen,
vakne opp i landskapet.
*5
EG SKRIV
Eg skriv namnet,
og namnet skriv meg.
Livet er kort.
Kor gamal er eg?
Eg skriv i stein.
Ordet skal vara.
Ordet er gåva.
Alle lyt svara.
Eg skriv namnet,
og namnet er eg.
Livet er blomen
på Herrens veg.
DU FINN IKKJE NOKON
Ingen er som du.
Du finn ikkje nokon på vegen
som er akkurat slik.
Ingen blad på treet
har same nett av trådar.
Ingen vev i Herrens hus er kopi.
SOL
Så lenge eg lever er du mi sol,
Ei stjerne i livskvelden.
Eg ser deg i draum.
Eg lengtar til deg,
Natt og dag, så lenge eg er,
Og du er mitt lys,
Kraft og veg, på blåe hav.
Eg elskar deg.
ANDRE DEL – DIKT 1966
*6
VEGEN
Vegen kan vere bratt
for ein liten kropp,
vegen kan vere tung
for ei gamal kjerre.
Men ungguten må halde fram
og jenta må aldri gi opp.
Vegen skal møtast for alle.
Vi er alle ein veg,
og vi skal alle svare
for det vi gjer.
UNGDOM
Ungdomen går til skule, ungdom les,
ungdomen skjønar mykje, og dei ser.
Det går fram med tida.
Tida er her.
Det rullar som havet, som bylgja
fram til ei ny verd,
fram til siger.
JORDA SKJELV
Det er langt på natt, jorda skjelv,
ørkensanden sveipar over Afrika.
Menneskebarnet leitar i sanden
etter ein oase, vatn.
Kamelane stuper, ørkenhundane gøyr
før dei roar seg.
Jorda skjelv for våre føter.
Alt er i oppløysing.
Det kan ikkje halde fram slik lenge
med dirrande sol,
med blod langs vegane.
*7
LIVET
Nå skal eg på nytt få leva
og veksa i ord og draum,
og saman med husbonden slita
og vera ein silkesaum.
Nå skal eg stiga, og takka i hand
dei vener eg møtte.
Eg skriv ned i ei bok det eg veit,
og ein gong skal slekta få kjenne min veg,
og striden eg braut, og livet,
og alt eg laut lida.
Eg skal finne fram perlene,
Krystallkula og spegelen,
Og dikta i syner og draumar.
SOV GODT
Nå er det mørkt på jorda. Sov godt.
Sov alle fuglane mine.
Og du skal sove, vesle bror.
Sov godt, sov i fred.
På bordet står ei krukke med gull.
Sov godt i natt.
I morgon kjem di eiga mor frå Afrika.
Du er ein skatt, ei perle fin.
Sov, min vesle bror, og drøym og drøym
at alle born har det godt på jord,
at alle våpenhus er brende ned.
I morgon skal vi synge, bror, om fred.
*8
DET GAMLE EIKETREET
Den gamle eikekrona bøyer seg i storm.
Vinden ruskar i greinene
og jagar over mark og eng.
Dyra står med luta nakke
og ser den siste timen kjem.
Det brakar laus, det blenkjer lyn
frå himmelkvelv.
Soga får nye namn. Gravplassen ventar.
Våren kjem grøn, og hausten,
og vinteren kjem,
og eika står med sin veldige kropp
og ragar i sky.
Så kjem orkan,
og eiketreet brest, og jorda skjelv,
og borna og dei vaksne græt.
Så vert det kveld.
I DRAUMEN
Eg gjekk i draum, i skog og fjell,
eg gjekk med ord og forma dikt.
Eg låg og stirte mot ei stjerne,
eg talte med Gud Fader sjølv,
eg planta tre.
Av Ordet vart vår skapnad til.
Av Ordet forma Gud si verd.
Ordet, det er draumen min:
å skape lys slik Herren gjer.
ORD
Orda kjem som lys i meg,
som syner, bilete og draum.
Kvart ord er lykter på ein veg
Som fører opp og fram.
Mot høge tindar går min sti.
Eg elskar å sjå verda frå ei stjerne.
*9
EIN TANKE
Ein kveld skal du sitje med augo i sky
og ri på blåe berg.
Alt vert så kjært når vi reiser ifrå
og alt vert så stort og godt.
Kvar tanke krinsar kring huset då,
alle som levde og alle som song.
Her var eit rike, eit verdsrike,
og amerikabåt. Det var ein gong.
Det inste i alle er som ein merg.
Her lagrar vi vonde og gode år.
Om kvelden heisar vi alle flagg
og går mot ein evig vår.
VI STEMNAR FRAM
Mot himmelheim går båten
ved dag og natt, i stille og i storm.
Det surrar frå ein paveby,
det går eit stille tog i angst for liv og sjel.
Eit himmelbarn, ein satans træl,
ein i rikdom, ein dødsdømd.
Vi stemnar fram.
VINDEN FORTEL
På havet voggar bølgene,
i hagen spirer blomen,
i skogen fyk fuglane,
i kvelden skrik hubroen.
Om natta søv du og eg,
om dagen er vi vakne
og blæs som strå og lauv.
Då vaknar vi og ser,
og du ser på meg,
og eg er strå i vinden
og lauv på treet.
Og vinden blæs og syng.
*10
SKYTTAREN
Skyttaren skaut ei kråke.
Han hadde ikkje mat.
Han kunne ikkje lenger leve
på turrsleikt fat.
Til våren, til våren, sa alle.
Då ville tida snu.
Han kunne vel leve til våren?
Men skyttaren ville ikkje svelte.
Han skaut seg ein bjørn.
Så ribba han kråka og bjørnen
og levde til hausten,
då fekk han eit banesår.
Han døydde og vart gravlagd,
og på grava står:
Her kviler Skyttaren,
han levde av bjørn og kråkelår.
Nå er det stille i fjellet
og skogen er kald og kvit.
EDEL
Kjære Edel, vesle Edel,
du vekte meg or grav.
Du held ditt auga på meg.
Det gjer meg ung og glad.
Kjære, vesle Edel.
Korleis skulle eg levd
om ikkje du var god?
Du er gleda i livet.
Du er som ei sol.
*11
KAMP
I grus, i sand, i mold…
eg låg og grov,
eg trygla og bad etter løynde ting
og feste augo i mold.
Slik er det i Helheimen,
trudde eg då,
å leve blant makkar og troll.
Eg hadde ei bør å dragast med,
ein tanke som dømde meg ned.
Som fjording låg eg og kjendest ved
havet som skvulpa og slo,
og frå toppen av fjellet eg såg
Dalen og kyrkja og gravene der.
Men lengten kom
og røysta slokna mest.
Kvi låg eg og mukka her?
Nå går eg som ein sjukling,
men er eg sjukling eg?
Eg var tyrst og vond,
det brast.
HELSING
Vi er bedne til å vere evig gjest.
Frå barneår har vi lov å kome.
Så søkjer vi heim til den glade fest
som byrjar når livet er omme.
SKULE
Eg føler at vegen til skulen er tung og lang.
Men sola skin, og ein les og grin.
Så er det visdomen kjem, og dagane går.
Så kjem liv i trea, og lyngen syng.
Skulen vert trøyst og hamn for den unge gut.
Heile livet vert fylt av lykke.
Eg lengtar og les, og draumane vert mitt smykke.
*12
BERNDOTTE
Ei kvinne i sin fulle vekst
stod rank og såg i det klare vatnet.
Her spegla ho seg for fyrste gong.
Ho såg seg sjølv, sine eigne trekk,
sitt lange, mørke, krølla hår.
Ei kvinne i sin fulle vekst.
GRIND
I min ungdoms vakre vår:
Eg er gammal.
I mi sjel eg lengting får
Til den store verda.
Grinda er open.
Eg reiser min veg,
Heilt til Amerika.
Ein stad er planta eit lite frø,
Og det veks eit tre, og ein skog.
Ved sida renn det ei elv så fin.
Der føddest eit barn i Jeriko.
Og åra vert mange, og sola skin,
Over stokk og stein.
Draumen om fuglen som fauk i li
Er komen igjen.
Grinda er open. Eg ser eit barn
På veg til eit himmelfjell.
Og snart er ho her, i eit anna syn,
Ho er fager som blomeeld.
Eg ser inn i stova. Eit lite lys.
Eg skulle hatt alle her.
Ei stjerne sloknar, men nye kjem.
Eg elskar dei alle, eg.
*13
NOREG
(Min song, 1966)
Det silar sol over berg og dal,
og vakkert strålespel på marka.
Nå er det vår, og vi heiser flagg.
Og blomelivet vakna.
Hjarta gler seg i song og spel
og helsar dagen med hugnad.
Størst av alt er nå kjærleiken.
Gud signe åker med grøda.
Sjå dagen jublar frå fjell og mo
og minner oss om å takke.
Barn og vaksne har breie smil,
og kyrkjeklokkene kimar.
Det er som Noreg er nytt og fritt,
og alt er song og glede.
Ha takk for landet du har gitt.
Vi syng i kor til di ære,
BYEN
Langt borte er byen med uro og mas,
og bilar romlar i magen.
Byen vaknar når sola kjem,
og folk går til sitt arbeid.
Byen skin med kalde flir,
og alle borna er heime.
Nå er det sundag i tusen mil,
og parken er så øyde.
Sjølv går eg byrg til eit vennelag,
og møter presten i døra.
Gud signe maten, og kvar ein dag,
kvar sjel i byen må smake.